Yetişkinlerde Öğrenmenin Temel İlkeleri
Genel olarak andragoji terimi ile ifade edilen yetişkin eğitimi tek kalıba sığan bir model değildir. Çocukların öğrenmesi için çeşitli tekniklere ihtiyaç olduğu gibi, yetişkinlerde de bu durum farklı yaklaşımların kullanılmasını gerektirir.
Yetişkinler, Çocuklardan Nasıl Farklılaşır?
Yetişkin eğitimi ilkeleri, yetişkinlerin farklı şekillerde öğrendiğini kabul eder. Yetişkinler için öğrenme deneyimlerini tasarlamak, çocuklar için ders planlaması yapmak ile aynı değildir.
Her yetişkinin geçmişten getirdiği bilgi, birikim ve deneyimleri, hayata bakış açısı, ilgi ve tutumları, kalıplaşmış davranışları vardır. Çocuklara nazaran yetişkinlerin bu durumu, öğrenme süreçlerinde de kendini gösterir. Önceden edinilmiş bu durumlar, yetişkinlerin eğitilmesi sürecinde farklı yaklaşımların uygulanmasını gerekli kılmıştır. Bu nedenle eğitim psikologları özellikle son yüzyılda yetişkin eğitiminin nasıl olması gerektiği üzere çeşitli teoriler ve varsayımlar sunmuşlardır.
Andragoji’nin babası olarak kabul edilen Malcoms S. Knowles yetişkinlerde öğrenmenin 6 temel ilkesini aşağıdaki varsayımlara dayandırmıştır.
1. Öğrenenin Bilme Gereksinimi
Yetişkinler bir şeyi öğrenmeye başlamadan önce neyi, neden ve nasıl öğreneceklerini bilmeye gereksinim duyarlar.
2. Öğrenenin Benlik Kavramı
Çocuklara nazaran yetişkinler kendi kararlarının ve yaşamlarının sorumluluğunu üstlenirler.
3. Öğrenenin Önceki Deneyimleri
Her yetişkin yaşamı boyunca farklı alanlarda bilgi ve deneyim sahibi olur. Bu nedenle yetişkinler için hazırlanan her eğitimin içeriği, bu farklı bilgi ve deneyimi göz önünde bulundurarak olabildiğince kişiselleştirilmelidir.
4. Öğrenmeye Hazır Olma
Yetişkinler bilme gereksinimi duydukları şeyleri öğrenmeye hazır olurlar ve bunu gerçek yaşamda karşılaştıkları problemlerle başa çıkmak için yaparlar.
5. Öğrenme Yönelimi
Çocuklarda ya da gençlerde öğrenme konu merkezli bir yaklaşım benimserken, yetişkinlerde öğrenme sorun ya da problem merkezlidir.
6. Öğrenme Motivasyonu
Yetişkinler kimi dış güdüleyicilere tepki verseler de (terfi, daha iyi bir iş, daha yüksek bir maaş) en güçlü güdüleyiciler içsel baskılardır. (işinden zevk alma, yaşam kalitesinin artması)
Knowles’ın bu 6 varsayımı günümüzde yetişkin eğitim alanındaki tartışmaları bir temel üzerine çekmiştir. Hala yetişkin eğitiminin nasıl olması gerektiği üzerinde yapılması gereken oldukça fazla çalışma bulunmaktadır.