İşte Anlatıcının Yolculuğu 4!
Doğru Hızı Bulmak
Şimdi anlatacaklarımı muhtemelen sizler de yaşadınız. Biraz sonra ‘’aynısı ben de yaşadım’’ diyebilirsiniz. Ortaokul zamanları en sevemediğim ders kesinlikle matematik oldu. Aslında oldukça eğlenceli olan bu dersi sevmeme sebebimi yıllar sonra anladım. Zor olan Matematik değil, öğretmenimi dinlemekmiş.
O kadar hızlı konuşurdu ki, matematiksel terimlerin hiçbirini duyamazdım. Bazı kavramların okunuşunu yanlış öğrendiğim bile oldu. Keşke daha yavaş anlatsa derdim kendi kendime…
Yıllar geçti, lise yıllarında İzmir’de bir dershaneye başladım. İzmir Büyük Dershanesi’nde alanında tecrübeli ve yaş almış uzman öğretmenlerimiz vardı. Benzer bir olayı burada da yaşadım. Tarihe hep meraklıydım ama burada dersin sonunu bir türlü göremiyordum. Ortaokulda keşke daha yavaş anlatsa dileğim sanırım gerçek olmuştu. Öğretmenim o kadar yavaş anlatıyordu ki, savaş döneminde bir kağnı oluyordum. Öğretmenim olayı anlatıncaya kadar ben çoktan kitaptan okumuş hayallere dalmıştım.
Peki hangisi doğru?
Hızlı mı? Yavaş mı?
Yıllar sonra araştırdığımda öğrendim ve deneyimledim. Doğru hız diye bir kesinlik yokmuş, olay dinamiği sağlamakmış.
Bir anlatıcıyı dinlerken heyecandan yerimizde duramamak, sandalyeyi sıkıca tutmak, dişlerimizi sıkmak kendimizi anlatının içinde bir karakter gibi bulmak için sadece doğru dinamik gerekli. Hızlı ve yavaş anlatı tarzını hikâyenin içerisine doğru bölümlere yaymak bunun ilk aşaması diyebilirim. Anlatı baştan sonra aynı hıza sahipse bilin ki sonunda sizi dinleyecek bir topluluk kalmayabilir.
1- Doğal Hızınızı Fark Edin!
Ben bir Çita mı yoksa bir Salyangoz muyum?
Bunun farkında olmak ilk aşamamız. Doğal hızınızı bilmek ve hikâye içerisinde ne gibi geliştirmeler yapacağınıza ışık tutar.
2- Bir Orkestra Şefi Olun!
Müzikten yararlanabileceğiniz bazı hız terimleri burada devreye giriyor.
Vivace(Canlı), Andante(Rahat), Largo(Ağır) Bu kavramlar için birer sembol oluşturabilirsiniz. Ben önceden hazırlanmış anlatılarıma böyle yapıyorum. Andante sizin doğal hızınız olarak baz aldığınızda, anlatımın içerisindeki gerekli bölümlere hız terimlerinin sembollerini eklemeniz size kolaylık sağlayacaktır.
3- Bir Usta Gibi Davranın!
Şimdi yapmanız gereken son bir aşama kaldı. Anlatınızı önünüze alın ve sembolleri yerleştirin.
Anlatıcının içerisinde aksiyon bölümlerinde Vivace, duygu /betimleme, tarih bölümlerinde Largo, doğal akışta da Andante kullanabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken bir şey daha var. Vivace(Canlı) anlatımlarda mutlaka prova yapmalısınız, anlatıcı canlı anlatımda bir sonraki cümlesini iyi bilmeli. En küçük bir takılma, dil sürçmesinde dinleyici odağını kaybedebilir. Merak etmeyin hiçbir şey bitmez, usta bir anlatıcı hatalarını kabul ettiği küçük bir espri ile toparlanıp aynı odağı tekrar kurabilir.